Çocuk Diş Hekimliği – Pedodonti
Çocuk diş hekimliği (Pedodonti), çocuğun fiziksel ve dişsel gelişimini göz önünde bulundurarak, uygun zamanda koruyucu ve önleyici tedavinin gerçekleştirilmesini amaçlar. 3 yaşından itibaren çocuğunuzu diş hekimi ile tanıştırabilir, küçük yaşta hem gerekli önlemlerin alınmasını sağlayıp, hem de ileride çevreden edinilen diş hekimi korkusunu yenmesine yardımcı olabilirsiniz.
Bebeklerde Ağız Sağlığı Nasıl Sağlanır?
Bebeklerde dişler sürmeden önce ağız bakımı temiz bir gazlı bezle yapılabilir. Sürmeye başlayan süt dişi ve diş eti üzerine nazikçe yapılacak masaj, hem besin artıklarını uzaklaştırır, hem de bebeğinizin rahatlamasını sağlar.
İlk süt dişlerinin sürmesi ile, eczaneden kendi yaş grubuna uygun olarak satın alacağınız yumuşak bir bebek diş fırçası ile çocuğun dişleri fırçalanabilir ve küçük yaşta fırçalama alışkanlığı edinmesi sağlanabilir. 4 yaşına kadar yutkunma refleksi gelişmediğinden dolayı bu işlem diş macunsuz uygulanmalıdır.
Bebeklerde Diş Çıkarma Belirtileri Nelerdir?
Bebekler normal şartlarda 6. ayda diş çıkarmaya başlarlar. Fakat her bebeğin yürüme ya da konuşma zamanında farklılık olduğu gibi, dişlenme süresinde de değişiklik olabilmesi doğaldır. İlk dişlerini 5. ayında çıkaran bebek olduğu gibi, 8. ayda çıkaranı da oldukça sağlıklıdır, endişe edilecek bir durum yoktur. Siz bu zaman aralığında bebeğin belirtilerini gözlemleyerek, diş kaynaklı bir huzursuzluğu varsa, onu rahatlatma yöntemlerini uygulayabilirsiniz.
Diş çıkaran bebeklerde aşağıdaki belirtilerden biri ya da birkaçı görülebilir:
– Tükürük artışı
– Ellerini ağzına götürme
– Yabancı cisimleri ısıma, kemirme
– Kulağını çekiştirme
– Yüksek ateş
– Yanaklarda kızarıklık
– İshal
– Huzursuzluk
– Uyku düzeninde bozulma
Diş Çıkaran Bebek Nasıl Rahatlatılır?
Diş çıkarma bebekler kadar ailelerin de zorlandığı sorunlardan biridir. Diş çıkardığı için ağlayan bir bebeği rahatlatmaya çalışmak için anne ve babanın da sakin olması son derece önemlidir. Diş çıkaran bebeği rahatlatmanın birkaç yolu vardır:
Kaşıma-çiğneme: Bebekler diş çıkarırken ağızlarına bulduklarını götürüp diş etlerini kaşımayı çok severler. Ağrıyan diş etleri üstüne yapılan baskı ve kaşıma hareketi bebeklere çok iyi gelir. Bu amaçla üretilen özel diş kaşıma oyuncakları süt dişi çıkaran bebekleri oldukça rahatlatır.
Soğuk uygulama:Özellikle bebekler için üretilen diş kaşıma oyuncaklarının içi sıvı ya da jel dolu olan modellerini buzdolabında serinletip bebeğe vermek, damağını uyuşturacağından bebeğin oldukça hoşuna gider. Bu oyuncakları buzdolabının dondurucu gözüne koyarsanız gereğinden fazla soğuk olabilir ve yanak ya da dişetine zarar verebilir. Bu nedenle buzdolabı gözünde serinlemesini sağlamalı ve bebeğin diş kaşıma oyuncağını gözetiminiz altında kullanmasına dikkat etmelisiniz.
Soğuk besinler:Bebeğiniz eğer ek gıdaya geçtiyse, sıcak besinlerdense soğuk olan gıdaları tercih edecektir. Yoğurt hem besleyici hem de ferahlatıcı bir besin olarak diş çıkaran bebeklerde hayat kurtarır diyebiliriz! File içerisine konmuş elma, armut, havuç da oldukça rahatlatıcı etki gösterir. Marketlerde satılan taze ananasın koçanını da diş çıkaran bebeklerin çok sevdiğini biliyor muydunuz? Verdiğiniz her besinin bebeğin ayına uygun olmasına ve de gözetiminiz altında tüketmesine lütfen dikkat edin.
Ağrı kesici:Diş etlerine sürülen ağrı kesici jeller 2018 yılından itibaren artık FDA tarafından onaylanmıyor. İçeriğindeki “benzokain” isimli etken maddenin, kırmızı kan hücrelerinin oksijen taşıma kapasitesini azaltarak ciddi sorunlara yol açabileceği yolunda çalışmalar bulunuyor. Zaten pek etkili olduğu da söylenemezdi. Eğer yukarıda bahsedilen yöntemlerden hiçbiri fayda sağlamıyorsa, işte o zaman bebeğinizi takip eden çocuk doktorunun önerisi doğrultusunda bir ateş düşürücü-ağrı kesici vermeniz gerekebilir.
Sevgi:Tüm yöntemler bir yana, ağrısı olan bebeği sakinleştirmenin en iyi ve en doğal yolu onu kucağınıza alıp sevgi göstermektir. Eğer imkanınız varsa, bu can sıkıcı dişlenme döneminde bebeğinizi bol bol emzirin. Emin olun, bebeğiniz için ailesinden aldığı güven duygusu ve sıcaklığın yerini hiçbir şey tutamaz!
Çocuklarda Diş bakımı Nasıl Olmalıdır?
Çocuklarda diş bakımı, her yaşta olduğu gibi, doğru ve etkili bir yöntemle günde en az iki defa diş fırçalamakla başlar.
Çocuk diş hekimliğinde fırçalamaya ilave olarak, genç yaşlarda asit ataklarına yatkın olan dişlerde koruyucu önlemler alınması da önem taşımaktadır. Bu amaçla azı dişlerinin çiğneme yüzeylerinde bulunan derin çukurları kapatan fissür örtücüuygulaması son derece etkilidir. Buna ilave olarak çocuğun ihtiyacına göre 6 ay ya da senede 1 olacak şekilde, diş yüzeylerine uygulanan yüzeysel flor (fluor, flourid)uygulaması önerilmektedir. Son zamanlarda basında çocuk diş hekimliğinde flor uygulaması hakkında çeşitli tartışmalar olsa da, bu uygulamanın faydası uluslararası akademik platformda bilimsel çalışmalarla ortaya konmaktadır. Aksi bir çalışma yayınlanmadıkça da pedodonti uzmanı tarafından önerilmektedir. 4 yaşından itibaren uygulanabilen bu yöntemler ile çocuğunuzun dişleri asit ataklarından korunacak ve çürük riski oluşumu azalacaktır.
Beslenmenin Ağız Sağlığına Etkisi Nedir?
Beslenme sadece çocuk diş hekimliği ve ağız sağlığı değil, genel sağlık durumunu da yakından ilgilendiren bir konudur. Özellikle çocukları özendirecek şekerli bir çok gıda piyasada bulunmaktadır. Şeker, çikolata, jelibon, pasta ve benzeri gıdalar dişler için “karyojenik” yani çürük yapıcı gıda olarak adlandırılır. Çocuğunuza her öğünden sonra dişlerini fırçalatmanız pek mümkün olmayabilir. Bu tür hazır gıdaların tüketilmesi başta ağız sağlığı, sonra da genel sağlık açısından çocuklar hatta yetişkinler için son derece zararlıdır.
Çocukların tatlı ihtiyacını gidermek için mevsim meyvelerine yönlendirmeniz çocuk diş hastalıkları açısından faydalıdır. Kek türü paketlenmiş hazır atıştırmalıklar içinde tatlandırıcı, koruyucu, renklendirici vb gibi katkı maddeleri içerir. Çocuk diş hekimliğinde kabul edilmezler. Bunların yerine, kendi hazırladığınız besinlere yönlendirebilirsiniz. Rafine şeker kullanmak yerine pekmez, kuru kayısı, kuru üzüm ya da elma, armut, havuç gibi besinlerle tatlandırarak hem sağlıklı, hem de besleyici gıdalar hazırlayabilirsiniz.
Pedodonti Uzmanı / Pedodontist Kimdir?
Pedodontist, diş hekimliği fakültesini bitirdikten sonra Çocuk Diş Hekimliği (Pedodonti) alanında branşlaşmış olan diş hekimine denir.
Çocuğunuzun İlk Diş Muayenesini Nasıl Kolaylaştırırsınız?
Çocuklarda ilk diş muayenesi çocuğun ilk izlenimi açısından önem taşır. Diş hekimi korkusu çok küçük yaşlarda oluşmaya başlar. Size önerimiz, diş kliniğine gelmeden önce çocuğunuza “acı ve korku” ile ilgili telkinlerde bulunmamanız. Eğer en başından “korkma” ya da “acımayacak” gibi sözler söylerseniz, çocuğunuzun hiç aklında yokken bu düşüncelerin oluşmasına yol açabilirsiniz. Bu nedenle siz ne kadar rahat davranırsanız, çocuğunuz da o kadar rahat olur.
Çocuk diş hekimliğinde amaç, diş çürüğü oluşumunu engellemek ve çocuklarda diş bakımı alışkanlığının yer etmesini sağlamaktır. Bu nedenle çocuğun diş hekimi – pedodonti doktoru ile tanışması, bir sorun oluşmadan önce gerçekleşmelidir.
Süt Dişleri Zaten Düşecek, Bakımı Önemli Midir?
Süt dişleri tedavi edilmediğinde oluşan çürükler:
– Diş çürümesi ile oluşan madde kaybı sonucu, ileride ortodontik bozukluklara
– İlerleyerek dişte abse oluşumuna ve çocuğun yüzünün şişmesine
– Kurtarılamayacak kadar harap süt dişlerinin vaktinden erken kaybı sonucu altından gelen dişte sürme bozukluğuna kadar birçok soruna yol açabilir. Bu nedenle çocuğun genel sağlık durumunun korunması ve ortodontik problemlerin oluşmasını önleme amacıyla süt dişleri bakımı son derece önemlidir. Eğer tedavi edilemeyecek kadar harap hale gelmişse, çocuk diş çekimi gerekebilir.
Çocuklarda Diş Yaralanması Sonrası Neler Yapılmalıdır?
Çocuklar sürekli hareket halinde olduklarından dolayı çocukta diş yaralanması pedodonti alanında sıkça karşılaşılan bir durumdur. Dişe gelen darbe sonucu; dişte sallanma, çocuk diş kırığı, diş kökü kırığı ya da dişin bütün olarak yerinden çıkması gözlenebilir. Bu durumda, eğer çocuğun daha öncelikli bir sağlık sorunu yoksa vakit kaybetmeden çocuk diş doktoru ile temasa geçilmelidir.
Travma sonrası diş kırılmış olabilir. Kırık parça bulunup uygun koşullarda diş hekimine getirilirse, yerine yapıştırmak mümkün olabilir. Bunun için kırılan parçayı en kısa sürede, ağzı ortamına en yakın koşullarda, yani içerisinde tükürük bulunan bir kaba koyup getirmeniz gerekir.
Eğer diş bütünüyle yerinden çıkmış ise, kök yüzeyine hiç dokunmadan temiz su ile yıkanmalı ve tükürük dolu bir kap içinde en kısa sürede diş hekimine, tercihen kanal tedavisi uzmanına getirilmelidir.
Çocuklarda Diş Gıcırdatma Neden Olur?
Çocuk diş hekimliğinde diş gıcırdatmanın birden fazla sebebi olduğu ortaya konmuştur. Çocuğun diş gıcırdatması lokal, genel ya da psikolojik etkenlere bağlıdır.
Lokal etkenler:Çocuklarda diş sıkma ilk olarak 2 yaş civarında, süt azı dişleri çıkmaya başladığında gözlenir. Süt dişler ağız içinde tam anlamıyla sürdüğünde alt ve üst süt dişlerinde daha önce olmayan kontakt noktaları olabilir. Çocuk da ağzını tam olarak kapattığında dişlerinin birbirine tam olarak değmesini sağlamak için istemsiz olarak diş gıcırdatır. İşte bu düzensizlikleri düzeltme çabası çocuğun farkında olmadan diş gıcırdatmasına neden olabilir.
Genel etkenler:Çocuk diş hekimliğinde, bağırsak parazitlerinin çocuklarda diş sıkmaya neden olabileceğine ilişkin çalışmalar ortaya konmuştur. Fakat her diş sıkan çocukta parazit olacak diye bir kaide yoktur. Ancak çocuk diş hekimi ve çocuk doktorunun gerekli görmesi durumunda tetkikl yapılır. Üst solunum yolu problemlerinin de diş sıkmaya neden olabileceğini destekleyen çalışmalar da vardır.
Psikolojik etkenler:Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da fazla stres, aile içi gerginlik ya da rutin dışında oluşan gelişmeler çocuklarda diş sıkmaya neden olabilmektedir.